Ιράν vs Τουρκία: Τι ψιθύρισε ο Χαμενεΐ στο αυτί του Ερντογάν

Πολύ ενδιαφέρον άρθρο για το γεωπολιτικό τρίγωνο ΣΥΡΙΑ-ΤΟΥΡΚΙΑ-ΙΡΑΝ, με ιστορικές αναφορές, και πολύ σημαντικές "φρέσκες" πληροφορίες...

 

Το Ιράν δεν θα παραμείνει θεατής στη περίπτωση στρατιωτικής επέμβασης στη Συρία

γράφει η Δρ Fida Dakroub*

Γενικά

Ας διαβάσετε αυτά που γράφουν οι αναλυτές σήμερα, να μας πείτε αν δεν είχαμε προβλέψει με μεγάλη ακρίβεια την εξέλιξη της κρίσης της Συρίας. Εδώ, μετά από ένα χρόνο «καθολικού πόλεμου» εναντίον της Συρίας, ο Άσαντ απολαμβάνει τη διπλωματική νίκη του στο Συμβούλιο Ασφαλείας, και τη στρατιωτική νίκη του Μπάμπα Αμρ.

·         Και έρχονται οι Αμερικανοί να αρνηθούν να θωρακίσουν την συριακή "αντιπολίτευση" με πρόσχημα ότι τα όπλα θα μπορούσαν να πέσουν στα χέρια των μαχητών της Αλ Κάιντα.

·         Να και οι εμίρηδες και σουλτάνοι του Κόλπου αποχωρούν από το παλάτι του Εμιράτου του Κατάρ, το ένα μετά το άλλο, και διασκορπίζονται μέσα στο μαύρο σκοτάδι, ο καθένας προς την όαση του, ενώ στέλνουν "περιστέρια" προς τον Πρόεδρο Άσαντ, εκφράζοντας την "επιθυμία" τους να βοηθήσουν τη Συρία να βγει από την κρίση της, και να διαδραματίσουν θετικό ρόλο σε οποιαδήποτε μελλοντική λύση.

·         Να και η λεγόμενη συριακή "αντιπολίτευση" δείχνει το αληθινό της πρόσωπο και καλεί για στρατιωτική επέμβαση στη Συρία, καθώς και στον εξοπλισμό των πολιτοφυλακών του Συριακού Εθνικού Συμβουλίου.

·         Και σήμερα ο ανώτατος ηγέτης της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν Αλί Χαμενεΐ, ψιθύρισε στο αυτί του Τούρκου Πρωθυπουργού Ρετζέπ Ταγίμπ Ερντογάν, ομολογώντας του ότι η Συρία δεν είναι μόνη, και ότι το Ιράν είναι έτοιμο να ανταποκριθεί και να την υπερασπίσει εναντίον οποιασδήποτε στρατιωτικής αραβικής η ατλαντικής παρέμβασης.

·         Να και οι «φίλοι» του συριακού λαού ξαναβρίσκονται πάλι, αυτή τη φορά στην Κωνσταντινούπολη, πρωτεύουσα των χαλίφηδων, για να δηλώσουν σε ολόκληρο τον κόσμο την αποτυχία τους να ανατρέψουν τον Πρόεδρο Άσαντ, και για να κλάψουν την απόγνωση τους να σχηματίσουν ένα στερεό μέτωπο κατά του συριακού καθεστώτος,

·         εκτός από τις φωνές και βρισιές, αυτό το πλήθος «φίλων» φαίνεται να είναι πιο απελπισμένη από ποτέ

·         να και η αφρόκρεμα της γαλλικής ιπποσύνης, συνεταιρισμένη με την αμερικανική απλότητα, την αραβική τιμιότητα και τον τουρκικό ανθρωπισμό, σαπίζει στο πιάτο-της-ημέρας των "γενίτσαρων" της Κωνσταντινούπολης.

Εν τω μεταξύ, το πλήθος των «φίλων» συγκεντρώνεται σε αίθουσες ξενοδοχείων και διαδίδει φήμες από αγανάκτηση και απόγνωση, αλλά αυτό δεν αλλάζει τα αποτελέσματα στο έδαφος, διότι τα φαντάσματα των βέτο της Ρωσίας και της Κίνας εξακολουθούν να στοιχειώνουν ακόμα τους διαδρόμους, τις σκάλες και τα υπνοδωμάτια του Συμβουλίου Ασφαλείας, και ο συριακός στρατός απολυμαίνει τα οχυρά των ανταρτών και ξαναπαίρνει τον έλεγχο της χώρας: « Plaudite, acta est fabula ! »[1] («Χειροκροτήστε, η πράξη τελείωσε!». 

Οι Τούρκοι πιστοί στην ιστορία

Μετά από μια μακρά και αιματηρή σύγκρουση για τον θρόνο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που οδήγησε στη νίκη του νεαρού σουλτάνου Σελίμ Α'[2], ο τελευταίος σύλλαβε τελικά τον αδελφό του Αχμέτ και τον εκτέλεσε στη μάχη του Γενί Σεχίρ (Λάρισσα), στις 15 Απριλίου 1513 [3 ].

Παράλληλα με αυτή τη αδελφοκτόνα σύγκρουση, πιο ανατολικά, ο Πέρσης Σαχ Ισμαήλ (1487 - 1524) ελευθερώθηκε προσωρινά από τη σύγκρουση του με τους Ουζμπέκους και βρέθηκε πάλι σε θέση να γυρίσει προς τη Δύση για να φροντίσει τον οθωμανικό αντίπαλό του στην Ανατολία.  

Στον Νότο, ο σουλτάνος ​​των Μαμελούκων της Αιγύπτου και της Συρίας, ο Qansu (1446 - 1516), ανησύχησε από την προώθηση των περσικών στρατευμάτων των Σαφαβιδών προς τα δυτικά, και από την παρουσία οθωμανικών στρατευμάτων στα βόρεια, κοντά στις επαρχίες των Μαμελούκων του Χαλεπίου και της Δαμασκού. Για να αποκρούσουν αυτήν την διπλή απειλή, οι Μαμελούκοι συνασπίστηκαν με  τη Περσική Αυτοκρατορία των Σαφαβιδών στα ανατολικά, και με τη Δημοκρατία της Βενετίας στο Βορρά. Επιπλέον, το 1515, ο σουλτάνος ​​των Μαμελούκων επέτρεψε τη διέλευση από τη Συρία στους πρέσβεις του Σαφαβίδου Ισμαήλ Α’ της Περσίας, καθ 'οδόν  προς τη Βενετία για να οργανώσουν έναν αντι-οθωμανικό συνασπισμό. 

Παγιδευμένοι μεταξύ των Αυστριακών και των Ενετών στη Δύση, τους Πέρσες στα ανατολικά, τους Ρώσοι στα βόρεια και τους Μαμελούκο νότια, οι Οθωμανοί Τούρκοι επιτέθηκαν τις επαρχίες των Μαμελούκων στη Συρία και το Λίβανο και νίκησαν τους Μαμελούκους κατά τη Μάχη του Marj Dabiq, στις 24 Αυγούστου 1516. Οι Οθωμανοί εισήλθαν στο Χαλέπι στις 28 Αυγ. 1517. Την επόμενη μέρα οι προσευχές ειπώθηκαν στο όνομα του Τούρκου σουλτάνου Σελίμ Α', του οποίου τα στρατεύματα κατέλαβαν τη Συρία και το Λίβανο. Λίγους μήνες αργότερα, οι Οθωμανοί διέσχισαν την έρημο του Σινά σε 13 ημέρες και νίκησαν πάλι τους Μαμελούκους γύρω από το Κάιρο, στις 24 Ιανουαρίου 1517. Ο τελευταίος Σουλτάνος ​των Μαμελούκων Al-Adil Tuman Bay εκτελέστηκε στις 13 Απριλίου.

Αυτό ειπωμένο, φαίνεται ότι οι Τούρκοι σήμερα θυμούνται καλά τον Πέρση Σάχη Ισμαήλ Α’, και τις φιλοδοξίες του να εξαπλώσει τα σύνορα της αυτοκρατορίας του μακρύτερα προς τα δυτικά, προς την Ανατολία.

Οι Τούρκοι στην ανακατάληψη της Ανατολής

Στην πραγματικότητα, με την αποτυχία του τουρκικού ονείρου να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η Τουρκία «σφυρηλατείται» μεταξύ τριών δυνάμεων: της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς τα δυτικά, της Ρωσίας στο Βορρά και της νέας υπερδύναμης του Ιράν στα ανατολικά. Επιπλέον, ο Νότος περιλαμβάνει περιοχές υπό την επιρροή του Ιράν, όπως το Ιράκ, τη Συρία και το Λίβανο, δηλαδή η κιβωτός των σιιτών. Μεταφράζοντας αυτά τα δεδομένα στην γεωπολιτική γλώσσα, βγαίνει το ακόλουθο αποτέλεσμα: η Τουρκία περικυκλώθηκε και «Ο Αννίβας προ των πυλών», "Hannibal ad Portas" [4]! Οι Πέρσες είναι στις πύλες μας!

Είναι σαφές από την αρχή ότι οι λύσεις για την κρίση της Συρίας δεν είναι προς το συμφέρον των ηγετών στην Άγκυρα. Αντίθετα, όταν οι Αμερικανοί αρχίζουν να «μετρούν τα βήματα τους» πριν προχωρήσουν περαιτέρω στις «χώρες των Αράβων", βλέπουμε τους Τούρκους αξιωματούχους να βάλουν λάδι στη φωτιά της Συρίας, για να συνεχίζεται ο πόλεμος και η Ειρήνη να πεθαίνει. 

Πράγματι, με την αμερικανική «οπισθοδρόμηση» στη κρίση της Συρίας, η Τουρκία έγινε η αιχμή του δόρατος της εκστρατείας ενάντια στη Συρία. 

Επιπλέον, η Τουρκία θα χάσει τα φύλλα τους με την αποδοχή μιας λύσης που δεν θα περιλάβε την αποχώρηση του προέδρου Άσαντ. 

Αυτό σε καμία περίπτωση δεν συνδέεται ούτε με την καλοσύνη των νέων χαλίφηδων της Κωνσταντινούπολης ούτε με τον «κοσμοπολιτικό ανθρωπισμό» - ιδίως δεδομένου ότι το ποινικό τους μητρώο περιλαμβάνει ήδη μαύρα σημεία για τα δικαιώματα των μειονοτήτων των Κούρδων και Αλαουιτών - αλλά προπαντός επειδή η διατήρηση του σημερινού επικεφαλής της εξουσίας στη Συρία είναι σε μακροπρόθεσμη βάση, μια στρατηγική απειλή για την εθνική ασφάλεια της Τουρκίας. 

Με άλλα λόγια, με αναφορά στην ιστορία, ένα σιιτικό καθεστώς Αλαουιτών στη Συρία σε συνασπισμό με τους σιίτες του καθεστώτος στο Ιράν αντανακλάται στο γεωπολιτικό διακύβευμα της Μέσης Ανατολής, καθώς αποτελεί –ας πούμε-  την προέλευση της αυτοκρατορίας των Σαφαβιδών προς τις πύλες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας!

Προφανώς, ούτε οι σημερινοί ηγέτες στην Άγκυρα, ούτε ο Οθωμανός Σουλτάνος Σελίμ Α’  - ας είναι η ψυχή του εν ειρήνη-  θα ήταν σε θέση να ανεχτούν μια τέτοια απειλή. 

Με άλλα λόγια, η ανατροπή του Προέδρου Άσαντ αποτελεί στρατηγική προτεραιότητα για τους Τούρκους, με ακόλουθο αποτέλεσμα ότι η επιτυχημένη αποστολή του Κόφι Ανάν σχετίζεται με μια τουρκική διπλωματική αποτυχία.

Διότι αυτή η αποστολή  είναι όντως η υλοποίηση της  δήλωσης του Συμβουλίου Ασφαλείας για τη Συρία, η οποία αποφεύγει την ανατροπή του Προέδρου Άσαντ. Αυτό θα οδηγήσει επίσης σε αύξηση του ρόλου και της δύναμης των Ιρανών στη Μέση Ανατολή, και θα δημιουργήσει μια νέα ισορροπία δυνάμεων που δεν θα ήταν υπέρ των Τούρκων, φυσικά.

Έτσι, οι νέοι χαλίφηδες της Κωνσταντινούπολης ονειρεύονταν να επανακατακτήσουν τις αραβικές επαρχίες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, οι οποίες αποσπάστηκαν από τη Συνθήκη των Σεβρών το 1920 [5], και ιδίως τη Συρία, που ήταν αναπόσπαστο μέρος της Αυτοκρατορίας από το 1516 έως το 1918, και το Ιράκ από το 1534 έως το 1918.

Τι ψιθύρισε ο Χαμενεΐ στο αυτί του Ερντογάν

Είναι σε αυτό το πλαίσιο που πρέπει να καταλάβουμε την τελευταία επίσκεψη του Τούρκου Πρωθυπουργού Ρετζέπ Ερντογάν στην Τεχεράνη, όπου εξέφρασε καλά, στους Ιρανούς ηγέτες και με πολύ καλά προσεγμένη διπλωματική γλώσσα, το "άγχος" της Άγκυρας σχετικά με την εξάπλωση των Ιρανών στις πύλες τους.

Φυσικά, ο Ερντογάν δεν θα είχε φέρει μπαστούνια στην τσάντα του, αυτής του ανατολίτη   εμπόρου, για να τα πουλήσει στα παζάρια της Τεχεράνης, αλλά καρότα. 

Διαβεβαίωσε ότι υποστηρίζει το Ιράν στην θέση του για την πυρηνική ενέργεια, και πρόσφερε οι επικείμενες διαπραγματεύσεις μεταξύ του Ιράν και των δυνάμεων της ομάδας 5 +1 (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Βρετανία, Γαλλία και Γερμανία) που θα πρέπει να ξαναρχίσουν στις 13 Απριλίου να γίνουν στη Τουρκία. Σύμφωνα με τον Υπουργό Εξωτερικών του Ιράν, Αλί Ακμπάρ Σαλεχί [6]: «Η κυβέρνηση και ο λαός της Τουρκίας υποστήριξαν πάντοτε σαφώς τη θέση της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν για το πυρηνικό πρόγραμμα του και θα συνεχίσουν σταθερά αυτή τη πολιτική στο μέλλον» [7].

Αργότερα, ο Ερντογάν δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου στην Τεχεράνη ότι: «Σε μια συνάντηση στην Κορέα  -όπου βρισκόταν για τη διάσκεψη για την πυρηνική ασφάλεια-  υπήρξαν συζητήσεις μαζί τους (5 +1) για να γίνουν οι διαπραγματεύσεις στην Τουρκία και στο θέμα αυτό υπήρξαν εξελίξεις. Περιμένουμε τώρα την απάντησή τους» [8].

Ωστόσο, παρά τα καρότα που αντάλλαγε ο Ερντογάν με τους Ιρανούς, ο υπουργός Εξωτερικών του Αχμέτ Νταβούτογλου, έστελνε στα παζάρια της Τεχεράνης, ένα καλάθι γεμάτο με μπαστούνια, από τα καλύτερα παζάρια της Κωνσταντινούπολης. 

Στην πραγματικότητα, ο κ. Νταβούτογλου δήλωσε στο τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων, Anadolu Ajansi, ότι «η τουρκική επέμβαση στη Συρία είναι μια αναγκαιότητα για την Τουρκία και όχι επιλογή» [9].   

Από την πλευρά του, ο Τούρκος Πρόεδρος Αμπντουλάχ Γκιούλ ανέφερε επίσης ότι η αιματηρή βία στη Συρία και το Ιράκ συνεχίζουν οδηγώντας την περιοχή σε θρησκευτικές συγκρούσεις και πολιτική αστάθεια, και ότι η ένταση που προκαλεί το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα θα μπορούσε να μετατραπεί σε μια "καυτή" αντιπαράθεση [10]. Ο Γκιούλ πρόσθεσε ότι η Τουρκία «προετοιμάζεται για όλα τα πιθανά σενάρια. Θα πρέπει να χρησιμοποιήσει τα διπλωματικά μέσα προκειμένου να αποφευχθεί η καταστροφή στην περιοχή. Που σημαίνει ότι οι διπλωματικές προσπάθειες όπως και οι στρατιωτικές προετοιμασίες είναι μία υποχρέωση για την Τουρκία, όχι επιλογή»[11].

Οι Ιρανοί κατάλαβαν αυτά τα τουρκικά μηνύματα μακράς εμβέλειας ως εξής: Η Δύση κρύβεται πίσω από τους χαλίφηδες της Κωνσταντινούπολης, και είναι πρόθυμη για την ανταλλαγή καρότων, και όχι μπαστουνιών, με τους Ιρανούς για το πυρηνικό τους πρόγραμμα. Η τιμή βέβαια θα ήταν το "κεφάλι" του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Ασαντ, με άλλα λόγια, τη Συρία!

Ομοίως, η ιρανική απάντηση σε αυτό το μήνυμα ήρθε την ίδια ημέρα, κατά τη συνάντηση του Ερντογάν με τον Ανώτατο Ηγέτη της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, ο οποίος επιβεβαίωσε στον καλεσμένο του ότι το Ιράν θα υπερασπίσει τη Συρία εναντίον ξένης στρατιωτικής επέμβασης, διότι η Συρία είναι μια χώρα που αντιστέκεται στην «σιωνιστική οντότητα». 

Σύμφωνα με την επίσημη ιρανική κρατική τηλεόραση, ο Χαμενεΐ τόνισε ότι «το Ιράν αρνείται κατηγορηματικά και απορρίπτει κάθε ξένη στρατιωτική επέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις της Συρίας, και ότι οι μεταρρυθμίσεις που ξεκίνησαν από τις συριακές αρχές θα πρέπει να συνεχιστούν» [12]. 

Ο Αγιατολάχ Χαμενεΐ πρόσθεσε επίσης ότι «το Ιράν θα αντισταθεί σθεναρά σε οποιαδήποτε κίνηση των ΗΠΑ στη Συρία» [13].

Επιπλέον, παρά τη δήλωση του Αντιπροέδρου του Ιράν Mohammad Reza Rahimi, που δήλωνε ότι «το Ιράν υποστηρίζει την επιλογή της Τουρκίας για τη φιλοξενία των διαπραγματεύσεων με την ομάδα 5 + 1» [14], οι Ιρανοί υπεύθυνοι απέρριψαν την προσφορά και δήλωσαν ότι προτιμούσαν τη Βαγδάτη ή τη Κίνα για το τόπο των διαπραγματεύσεων με την ομάδα 5 +1, αντί της Τουρκίας.

Προφανώς, αυτή η απόρριψη εξόργισε τον Τούρκο πρωθυπουργό, ο οποίος είχε την εντύπωση ότι οι Ιρανοί «έπαιζαν μαζί του», σαν να ήταν ο μουλάς Nasr Eddin [15].

Έτσι, σε ανακοίνωση τύπου στην Άγκυρα, ο Ερντογάν κατηγόρησε το Ιράν ότι είναι «ανέντιμο». Λέει ότι «οι προσφορές παίζονται αυτή τη στιγμή, στη Δαμασκό ή τη Βαγδάτη, είναι χάσιμο χρόνου, αυτό σημαίνει ότι οι διαπραγματεύσεις θα γίνουν, επειδή [οι Ιρανοί] γνωρίζουν ότι οι υπόλοιποι [Δυτικοί] δεν θα έρθουν στη Δαμασκό ή στη Βαγδάτη» [16]. Πρόσθεσε ότι το Ιράν χάνει συνεχώς κύρος στον κόσμο, λόγω της ατιμίας του, και «Θα πρέπει να είναι ειλικρινές» [17].

Για να συνοψίσουμε, η ιρανική απάντηση στο τουρκικό «παιχνίδι της αλεπούς» ήταν πολύ σταθερή και ξεκάθαρη, όπως ήταν και η ρωσική απάντηση: όχι στην ανατροπή του Προέδρου Ασαντ με τη βία και όχι στρατιωτική επέμβαση στη Συρία, όχι στον εξοπλισμό των συριακών «αντιστάσεων».

Πιο χρήσιμο

Μια μέρα, ο μουλάς Nasr Eddin μπήκε στο τεϊοπωλείο, ρητορεύοντας: «Το φεγγάρι είναι πιο χρήσιμο από τον ήλιο».

- Και γιατί, ρε Nasr Eddine;

- Επειδή προπαντός τη νύκτα χρειαζόμαστε φως [18].

Εν κατακλείδι, μας φαίνεται ότι το επιχείρημα του κ. Ερντογάν με τους Ιρανούς αξιωματούχους σχετικά με το σύμφερον της Τεχεράνης να εγκαταλείψει τον Πρόεδρο της Συρίας και να δεχθεί τη «γενναιοδωρία» της Δύσης για το πυρηνικό ζήτημα δεν έπεισε πραγματικά τους Ιρανούς ότι το φεγγάρι είναι πιο χρήσιμο για αυτούς από τον ήλιο!

Σημειώσεις

[1] Στις νεκροκρέβατό του, ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Αύγουστος, αισθάνονταν πολύ κοντά στο θάνατο, ζήτησε έναν καθρέφτη, χτενίσε τα μαλλιά του και ξύρισε τα γένια του. Μετά από αυτό, είπε, «Δεν έπαιξα καλά το ρόλο μου; Ναι, απάντησαν. Χειροκροτήστε, λέει, η πράξη τελείωσε!  (Plaudite, acta est fabula!)

[2] Ο Σελίμ Α'(1470-1520) ήταν ο ένατος Σουλτάνος ​​της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ο πρώτος που φέρει τον τίτλο του χαλίφη, από το 1517.

[3] Shaw, Stanford J. History of the Ottoman Empire and Modern Turkey. Volume 1, Cambridge : Cambridge University Press, 1976.

[4] Μια κραυγή αφύπνισης των Ρωμαίων, μετά την μάχη της Cannae το 216 (Π.Χ.). Την χρησιμοποιούσαν όποτε ο κίνδυνος ήταν άμεσος. Συναντάμε αυτή την έκφραση στο Λίβιο, Φλώρο, Juvenal, Βαλέριο Μάξιμο, Πλούταρχο. Αντί του Αννίβα, οι ρήτορες βάζουν συχνά τον Κατιλίνα.

[5] Η συνθήκη των Σεβρών, που υπογράφηκε στις 10 Αυγούστου 1920 σε συνέχεια του Πρώτου Παγκόσμιου Πόλεμου μεταξύ των Συμμάχων και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ήταν μια συνθήκη ειρήνης που σκόπευε την εφαρμογή των αποφάσεων σχετικά με τα οθωμανικά εδάφη που πάρθηκαν στο συνέδριο του Σαν Ρέμο.

[6] loc. cit. 

[7] L’Express, 29/ 03/ 2012 :
http://www.lexpress.fr/actualites/1/monde/iran-erdogan-affirme-soutenir-la-position-de-l-iran-sur-le-nucleaire_1099159.html 

[8] loc. cit. 

[9] Anadolu Ajansi, 30/ 03/ 2012 :
http://www.aa.com.tr/en/component/content/article/111-alt-manset-haberleri-en/120764-intervening-in-syria-issue-is-a-must-for-turkey 

[10] Cumhuriyet, 05/ 04/ 2012 : http://www.cumhuriyet.com/?hn=327746  

[11] loc. cit. 

[12] Al-Akhbar, 30/ 03/ 2012 : https://www.al-akhbar.com/node/61286  

[13] loc. cit. 

[14] L’Express, loc. cit.  

[15] Ο Nasr Eddin Χότζα είναι ένα θρυλικό μύθος της μουσουλμανικής κουλτούρας, αφελές και ψευδο-χαζό πρόσωπο που παρείχε διδασκαλίες είτε παράλογές είτε μερικές φορές ευρηματικές, που θα ζούσε στην Τουρκία, σε απροσδιόριστη ημερομηνία μεταξύ του δέκατου τρίτου αιώνα και του δέκατου πέμπτου αιώνα. 

[16] Today’s Zaman, 05/ 04/ 2012 :
http://www.todayszaman.com/news-276541-turkey-says-iran-not-honest-in-nuclear-talks.html 

[17] loc. cit.  

[18] « Les exploits de l'incomparable Mulla Nasrudin » :
http://www.clevislauzon.qc.ca/professeurs/mathematiques/Carelj/nasrudin/nasrudin.php#anchor01

*Fida Dakroub, Ph.D, Διδάκτωρ Γαλλικών Σπουδών (UWO, 2010), η Fida Dakroub είναι συγγραφέας και ερευνήτρια, μέλος της «Ομάδας έρευνας και μελέτης σχετικά με τις λογοτεχνίες και πολιτισμους του γαλλόφωνου κόσμου» (GRELCEF) στο Πανεπιστήμιο του Δυτικού Οντάριο. Είναι η συγγραφέας του «Η Ανατολή του Amin Maalouf, Γραφή και ταυτότητα στα ιστορικά μυθιστορήματα του Amin Maalouf» (2011).

Πηγή